PÜRDİKKAT

DEEP WORK by Cal Newport

Cal Newport tarafından yazılan kitap, dikkati dağılmış bir dünyada bilişsel olarak odaklanması zor görevleri tamamen pürdikkat konsantre olarak çalışabilmeyi anlatıyor. Kitabın içerisinde odaklanma becerinizi nasıl geliştireceğinize dair çok fazla örnek, teknik, tavsiye bulunuyor.

Carl Jung, elektriği bile olmayan bir köy evinde haftada üç gün çalışarak analitik psikolojinin kurucu metinlerini yazdı. Üniversite öğrencisi Bill Gates ise odasına kapanıp sekiz hafta gece gündüz çalışarak devasa bir şirketin temellerini attı. Alanlarında çığır açan bu iki dehanın ortak yanı, üstün bir odaklanma becerisine sahip olmalarıydı. Yazara göre iletişim teknolojilerinin sınırsız gelişimi karşısında hazırlıksız yakalanan günümüz insanı, bu beceriyi yitirmekte. Jung veya Gates gibi tek bir konuda saatler boyu dünyadan soyutlanarak çalışabilmek şöyle dursun, azıcık can sıkıntısına bile tahammülümüz kalmadı: gözümüz her an telefonlarımızda. Dahası, insana dikkatini toplama imkanı vermeyen günümüz çalışma kültürünü normal zannediyoruz. Hep daha çok çalışıyoruz, gece yarısı dahi e-postalarımıza yanıt veriyoruz, mesailer uzadıkça uzuyor, fakat ne hikmetse işler bir türlü bitmiyor.

Cal Newport, işte bu çalışma kültürünü elimizin tersiyle iterek odaklanma becerisini geri kazanabilmemiz için “pürdikkat çalışma” adını verdiği, zanaatkarlıktan ilham alan yeni bir çalışma kültürü öneriyor.

Pürdikkat Nedir ve Bize Ne Kazandırır? Neden Bu Yeteneği Kaybettik?

“Bilişsel yeteneklerinizin sınırlarını zorlayan, dikkat dağıtıcı olmayan bir konsantrasyon durumunda gerçekleştirilen profesyonel faaliyetler. Bu çabalar yeni değerler yaratır, becerilerinizi geliştirir ve tekrarlanması zordur.”

Yazara göre pürdikkat çalışabilme becerisi gelecek yıllarda hem çok değerli hem de az bulunan bir yetenek haline gelecek. Bunun birinci nedeni pür dikkat çalışma size yeni şeyleri hızlı öğrenme becerisi kazandırmasıdır ki bilginin sürekli güncellendiği günümüz dünyasında bu oldukça önemlidir. İkinci neden ise pürdikkat ile hızlı bir şekilde kaliteli işler ortaya koyabilmektir.

Teknoloji çağında yaşıyoruz ve bilgi sabit değil, sürekli güncelleniyor. İşverenler hızlı iş yapan, sürekli çevrimiçi olan, yeniliklere açık, çok yönlü elemanlar arıyor. Ofisler açık hale getiriliyor, müşteriler ve çalışanlar arasında sınırsız iletişim, 7/24 ulaşılabilirlik hedefleniyor, ürünler sosyal medyada pazarlanıyor. Tüm bunlar iş verimliliğini arttırmak için planlansa da kocaman bir dikkat dağınıklığına sebep oluyor. Bireylerin pürdikkat çalışma becerisini azaltıyor, bir işe yoğunlaşıp hızlı ve kaliteli işler çıkarmasını engelliyor. Yapılan işler yüzeysel ve sığ kalıyor.

Pürdikkat Çalışmanın 4 Kuralı

1. Derinlemesine Çalışın
2. Can Sıkıntısını Kucaklayın
3. Sosyal Medyayı Bırakın
4. Sığlıkları Boşaltın

1: Derinlemesine Çalışın

Derinlemesine çalışabilmek için önce bir planınızın, felsefenizin olması gerekiyor. Bunun yanında rutinler ve kurallar eklemek derinlemesine çalışmaya yardımcı olur. Pürdikkat çalışan insanların farklı farklı yöntemleri var; kimileri iş süresince kendini hayattan izole eder kimileriyse yalnızca birkaç gün ayırır. Siz de kendinize bir model seçmeli veya kendi stratejinizi oluşturmalısınız. Yöntemlerden bazıları şunlar;

Manastır: Dikkatinizi dağıtmadan uzun süre kendinizi izole edin; sığ çalışmaya izin vermeyin.

Bimodal: Bir manastır gibi çalışacağınız ardışık birkaç gün ayırın (haftada en az bir güne ihtiyacınız var). Bir akademisyenin dönemin bir bölümü öğrencilere ders anlatmaya odaklanması, bçr bölümünde kendini araştırmaya vermesi gibi.

Ritmik: Projeniz üzerinde derin çalışmalar yapmak için her gün 3–4 saat ayırın.

Gazetecilik: Zaman bloklarınıza uygunsa gününüzü derin ve sığ işler arasında değiştirin. Derin çalışma için fırsatlar, boşluklar yakalayın.

Size uygun bir yaklaşım bulduğunuzda, odaklanmayı destekleyen alışkanlıklar oluşturmak için seçiminizi ritüelleştirin. Nerede ve ne kadar süreyle çalışacaksınız? Çalışmaya başladığınızda nasıl çalışacaksınız? Çalışmanızı nasıl destekleyeceksiniz? Büyük jestler yapmak, yalnız çalışmamak, günü sonlandırdığınızda bir değerlendirme yapıp günü gerçekten temiz bir kafayla bitirmek derin ve pürdikkat çalışmayı destekleyen ritüellerdir.

Kural 2: Can Sıkıntısını Kucaklayın

Yoğun bir şekilde konsantre olma yeteneği, eğitilmesi gereken bir beceridir. Ne yazık ki hızlı yaşamlarımız beyinlerimizi dikkat dağıtmayı bekler hale soktu, hepimiz dikkat dağınıklığı bağımlısı haline geldik. Artık beynimiz dikkat dağınıklığını talep ediyor, canımız sıkılıyor ve elimizi akıllı telefonlarımıza götürüyoruz. Bu bağımlılıktan kurtulmak, odaklanmak için kendimizi eğitmek için yapabileceğimiz bazı taktikler;

• Dikkatinizin dağılmasına ara vermeyin, bunun yerine odaklanmaya ara verin.
• İnterneti ne zaman kullanacağınızı önceden planlayın ve ardından bu zamanların dışında tamamen kaçının. Konsantrasyon eğitiminizi daha da geliştirmek için hem evde hem de işte yapın
• Üretken meditasyon yapın. Bu, fiziksel olarak meşgul olduğunuz, ancak zihinsel olarak meşgul olmadığınız -yürümek, koşmak, araba kullanmak, duş almak- ve dikkatinizi iyi tanımlanmış tek bir profesyonel probleme odakladığınız bir dönemdir.

“Özetlemek gerekirse, derin çalışma ile başarılı olmak için beyninizi, dikkat dağıtıcı uyaranlara karşı rahat bir şekilde direnecek şekilde yeniden yapılandırmalısınız. Bu, dikkat dağıtıcı davranışları ortadan kaldırmanız gerektiği anlamına gelmez; Bunun yerine, bu tür davranışların dikkatinizi çekme yeteneğini ortadan kaldırmanız yeterlidir.”

Kural 3: Sosyal Medyayı Bırakın

Sosyal Medya zamanımızı parçalara ayırır ve konsantre olma yeteneğimizi azaltır, bu da derinlemesine çalışma yeteneğinizi geliştirmeyi zorlaştırır. Sosyal Medya gibi düşük etkili faaliyetlere hizmet ediyorsanız, daha yüksek etkili faaliyetlere harcayabileceğiniz zamanınızı almış olursunuz. Burada yazar 30 gün sosyal medyayı bırakma testi yapmanızı istiyor ve sonunda kendinize şu soruları sormanızı söylüyor: Uzak durman imkansız mıydı yoksa çok mu rahatsız oldun? Kimse umursadı mı?

Bir platformu kullanıp kullanmamayı şu iki metodla tercih edebilirsiniz:

Ağ Aracı Seçiminde Herhangi Bir Fayda Yaklaşımı: Kullanımının olası herhangi bir faydasını veya kullanmazsanız kaçırabileceğiniz herhangi bir şeyi belirleyebiliyorsanız, bir ağ aracı kullanmakta haklısınız.

Zanaatkar Araç Seçimi Yaklaşımı: Profesyonel ve kişisel yaşamınızda başarı ve mutluluğu belirleyen temel faktörleri belirleyin. Bir aracı, yalnızca bu faktörler üzerindeki olumlu etkileri, olumsuz etkilerinden önemli ölçüde ağır basıyorsa kullanın. İnterneti, sosyal medyayı kendinizi eğlendirmek için değil daha büyük bir amaç için kullanın.

Kural 4: Sığlıkları Boşaltın

Gündelik yaşamımız dikkat dağıtıcılar nedeniyle sığlıklarla dolu. Günümüzün çoğunu otomatik pilotta geçiriyoruz — zamanımızda ne yaptığımızı fazla düşünmüyoruz Eğer pür dikkat çalışabilmek istiyorsak bunları fark etmeli ve önlem almalıyız. Bunun için yazar şu önerilerde bulunuyor:

• Gününüzün Her Dakikasını Planlayın: İlk başta bunu yapmak oldukça zor gelecektir ama eğer odaklanarak kaliteli işler çıkarmak istiyorsanız bunun üzerine çalışmalısınız.
• Her Faliyetin Derinliğini Ölçün: Gününüzü planlamanın bir avantajı, sığ etkinliklerde gerçekte ne kadar zaman harcadığınızı belirleyebilmenizdir. Bununla birlikte, belirli bir görevi tam olarak ne kadar sığ düşünmeniz gerektiği her zaman net olmadığı için, programlarınızdan bu öngörüyü çıkarmak pratikte zor olabilir, basit (ama şaşırtıcı derecede aydınlatıcı) bir soru sorarak etkinlikleri değerlendirebilirsiniz: Ne kadar sürer? Bu görevi tamamlamak için alanımda herhangi bir uzmanlık eğitimi olmayan zeki ve yeni bir üniversite mezunu yetiştirmek ne kadar süremi alır?
• Patronunuzdan Sığ Bir Çalışma Bütçesi İsteyin: Zamanımın yüzde kaçı sığ işlere harcanmalı? Bu strateji, bunu sormanızı önerir. Bir patronunuz varsa, bu soru hakkında konuşun. Kendiniz için çalışıyorsanız, kendinize bu soruyu sorun. Her iki durumda da, belirli bir cevaba karar verin. O zaman — ve bu önemli kısım — bu bütçeye bağlı kalmaya çalışın. Bu bütçeye uymak, muhtemelen davranışlarınızda değişiklik yapılmasını gerektirecektir. Sığ gibi görünen projelere hayır demek zorunda kalacak, haftalık toplantıları bırakacaksınız. Gelen kutunuzdan geçen her cc’d e-postaya hızlı ve ayrıntılı bir şekilde yanıt vermenin bir zamanlar düşündüğünüz kadar önemli olmadığına karar vermenize neden olabilir.
• İşinizi Beş Otuzda Bitirin: İşinizi geliştirmek için “sabit programlı üretkenlik” ilkesini uygulayın. Geleneksel bir ofis işinde çalışıyorsanız, bu, tüm işinizi saat 17: 30'a kadar bitirmeniz anlamına gelir. Bu, başarılı olmak için ekstra uzun saatler ve hafta sonları çalışmanız gerektiği inancına bir panzehir görevi görür. Hangi görevleri üstlendiğiniz ve hangi toplantılara katıldığınız konusunda daha seçici olun. “Profesyonel kaderinizi” şekillendiren işi seçin.
• Ulaşılması Zor Olun: Her yerde bulunan e-posta erişimi, profesyonel alışkanlıklarımıza o kadar yerleşmiştir ki, hayatımızdaki rolü konusunda herhangi bir söz hakkımız olduğu hissini kaybetmeye başlıyoruz. Herkes istediği kişiye kolaylıkla mail atabiliyor. İşlerin sığlaşmasında, dikkatin dağılmasında e-postanın etkisi büyük. Bu nedenle insanların size kolayca mail atmasını engelleyin. Bunun için “gönderen filtresi” uygulayabilirsiniz. “Sadece … ya cevap veriyorum”, “…sorularının cevaplarını google ile bulabiliyorsanız cevaplamıyorum”, “yalnızca öğrencilerim için kullandığım mail adresidir” gibi. Her maile cevap vermeyin.

Genel Değerlendirme

Pürdikkat çalışmanın değerini ve gelecek yıllarda çok kıymetli bir beceri olacağını bir kez daha anladım bu kitapla. Farklı ünlü karakterlerden verdiği örnekler, akademik araştırmalar ana temayı desteklese de bana çok çok fazla geldi ve tüm bu detayların okumayı biraz zorlaştırdığını hissettim. Tabi bunda benim kitabı ingilizcesinden okumamın da bir etkisi olabilir, bilmediğim çok fazla terim vardı. Genel olarak faydalı bir kitap.